Του Γιώργου Παύλου
Αααα… Καλοκαιράκι... Τίποτα δεν συγκρίνεται με την ξενοιασιά που συνοδεύει
το καλοκαίρι… Λίγο η αντανακλαστική αντίδραση από το βίωμα των σχολικών χρόνων,
λίγο η υπόσχεση της καλοκαιρινής άδειας που αρχίζει να διαφαίνεται στον
ορίζοντα… Νυχτώνει και κατά τις 9 το βράδυ. Είναι λογικό να διακατέχομαι από
ένα έντονο κύμα ευδαιμονίας (για να θυμηθούμε και τον αξιοσέβαστο κ. Bentham) όποτε σκέπτομαι
το καλοκαίρι, ακόμα και αν είμαστε ακόμα τον Μάρτιο. Βέβαια, στην περίπτωση της
Ελλάδας συνολικά, το καλοκαίρι σαν εποχή έχει ακόμα ένα λόγο να συνοδεύεται από
τέτοιου είδους θετικά συναισθήματα: Ο τουρισμός αποτελεί για την Ελλάδα έναν
από τους βασικούς τομείς εισροής συναλλάγματος και ίσως ο μοναδικός τομέας στο επίπεδο παροχής
υπηρεσιών όπου η χώρα φαίνεται να αποτελεί έναν από τους ισχυρούς διεθνής
παίχτες.
Όμως, παρά την σταθερή αύξηση των επισκεπτών στην χώρα μας και την κατάταξη αρκετών ελληνικών
νησιών στους καλύτερους τουριστικούς προορισμούς του
κόσμου, πάντα έχω αυτή την
αίσθηση ότι όλα τα παραπάνω δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας, σοβαρά, συντονισμένης
προσπάθειας, ότι τα πράγματα είναι στον "αυτόματο πιλότο", με την
χώρα ουσιαστικά να στηρίζεται στο φυσικό της τοπίο, χωρίς την ύπαρξη
στοχευμένης στρατηγικής για την προσέκλυση επιπλέον επισκεπτών και, φυσικά, με
τις όποιες υποδομές να είναι ουσιαστικά… απούσες. Ποιος μπορεί άλλωστε να
ξεχάσει τα διάφορα ευτράπελα με τα κλειστά μουσεία λόγο έλλειψης προσωπικού μέσα στην καρδιά της
τουριστικής περιόδου;
Αν κοιτάξει κανείς
κάτω από τα βασικά νούμερα, και τις διθυραμβικές ανακοινώσεις οργανισμών και υπουργείων, είναι πολύ εύκολο να
διακρίνει ότι ο τουρισμός στην Ελλάδα παρουσιάζει κάποια προβληματικά
χαρακτηριστικά. Το πιο απλό; Όταν το 2015 είχαμε σε ΟΛΟΚΛΗΡΗ την Ελλάδα 23.600.000 επισκέπτες,
ΜΟΝΟ το Λονδίνο είχε 31.500.000! Αν εξετάσει κανείς λίγο πιο αναλυτικά τα νούμερα
ανά μήνα θα διαπιστώσει ότι μέρος του προβλήματος έχει να κάνει τον βαθιά
εποχικό χαρακτήρα του τουρισμό στην Ελλάδα. Ενώ το τρίμηνο του καλοκαιριού,
έχουμε εκατομμύρια επισκέπτες, κατά του υπόλοιπους μήνες έχουμε μια ραγδαία
πτώση η οποία αγγίζει το 90%! Ουσιαστικά, ο χειμερινός τουρισμός στην Ελλάδα
δεν υφίσταται και η συγκεκριμένη ετήσια διακύμανση, πέρα από τεράστια
διαφυγόντα κέρδη, είναι αποτρεπτική για τους διεθνής παίκτες οι οποίοι θα
ενδιαφέρονταν να επενδύσουν στον τουριστικό προϊόν της χώρας.
Ταυτόχρονα, πρέπει να
θέσουμε σε επίπεδο επικοινωνιακού σχεδιασμού το εξής δύσκολο ερώτημα: Ποιος
είναι ο βαθμός διαφοροποίησης του τουριστικού προϊόντος που προσφέρει η Ελλάδα;
Εδώ ερχόμαστε απέναντι σε έναν εθνικό μύθο. Ναι, έχουμε πολύ ωραία μέρη, με ένα
ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον, αλλά δεν είμαστε η μοναδική χώρα στη λεκάνη της
μεσόγειου και σε καμία περίπτωση δεν είμαστε οι καλύτεροι στην παροχή
υπηρεσιών. Κύπρος, Ισπανία, Νότια Ιταλία, Νότια Γαλλία, Τουρκία, ακόμα και
η Πορτογαλία, αποτελούν σοβαρούς παίκτες της τουριστικής
βιομηχανίας, οι οποίοι είναι σε θέση να παρέχουν ένα ανταγωνιστικό προς την
Ελλάδα προϊόν.
Βέβαια από τα παραπάνω
προκύπτει και μια πολύ θετική πλευρά: Υπάρχουν τομείς στο τουριστικό προϊόν οι
οποίοι είναι ουσιαστικά ανεκμετάλλευτοι και θα μπορούσαν να εκτινάξουν τον
αριθμό των επισκεπτών στην Ελλάδα. Με την καλοκαιρινή περίοδο να λειτουργεί
ουσιαστικά από μόνη της (βέβαια, θα
μπορούσαν να γίνουν "επενδύσεις" σε ελεγκτικούς μηχανισμούς για
θέματα αισχροκέρδειας, ποιότητας παροχής υπηρεσιών κτλ), η χειμερινή περίοδος
αποτελεί ουσιαστικά ένα ανεκμετάλλευτο πόρο για τον ελληνικό τουρισμό. Με τις
δεκάδες οροσειρές που χαρακτηρίζουν το Ελληνικό φυσικό τοπίο, η Ελλάδα έχει τις
δυνατότητες για να είναι ένας προορισμός ιδανικός για Χειμερινά Σπορ.
Ταυτόχρονα, τα δεκάδες ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία ανά την επικράτεια, θα
μπορούσαν, υπό μια συστηματική προβολή και διαχείριση, να αποτελέσουν πόλο
έλξης ενός τεράστιου αριθμού επισκεπτών.
Το σημαντικότερο, όμως
κατά την γνώμη μου, είναι η διάχυτη αίσθηση ότι το ο τουρισμός στην Ελλάδα έχει
την έννοια της "αρπαχτής", του "να δουλέψουμε 4 μήνες για να
περάσουμε 12", με την λογική ότι είμαστε η Γη της Επαγγελίας, λέγοντας
"που θα βρούνε καλύτερα από εδώ;", χωρίς ένα σοβαρό ετήσιο πλάνο που
θα διασφάλιζε μια σταθερή ροη επισκεπτών καθόλη την διάρκεια του έτους. Όσο
επικρατεί η συγκεκριμένη νοοτροπία η "ατμομηχανή" της Ελληνικής
οικονομίας βρίσκεται… παροπλισμένη.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου